Ba năm gần đây, tình trạng "mất" đơn hàng xuất khẩu đầu năm ở TP Hồ Chí Minh có chiều hướng tăng dần. Nguyên nhân chủ yếu do các tập đoàn nhập khẩu nước ngoài phải tạm dừng hoặc nhập khẩu nhỏ giọt để xem lại sức mua tại thị trường chính quốc.
 |
| May áo sơ-mi xuất khẩu ở Công ty May Việt Tiến (TP Hồ Chí Minh). |
Trong nước, do giá đầu vào như vật tư, nguyên liệu, chi phí nhân công, vận tải, lãi suất ngân hàng cao đẩy giá thành sản phẩm đội giá, doanh nghiệp trong nước khó lòng cạnh tranh với doanh nghiệp (DN) nước ngoài kinh doanh mặt hàng cùng loại. Mới đây, Hiệp hội Dệt May Việt Nam (vitas) cho biết, "quý I-2012, có gần 80% số doanh nghiệp ký được đơn hàng, một số ít có đơn hàng quý II hoặc quý III. Hơn 20% số DN còn lại chấp nhận ký hợp đồng từng tháng để duy trì sản xuất".
Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP Hồ Chí Minh cũng cho biết: quy mô đơn hàng mà doanh nghiệp nhận làm ngày càng nhỏ. Nếu nhận đơn hàng lớn, thời gian kéo dài 4-5 tháng trong tình hình chi phí đầu vào trượt giá như hiện nay, nhà nhập khẩu không chấp nhận mức giá thành quá cao so với giá trong hợp đồng... nên chuyển sang các nước trong khu vực. Song những đơn hàng nhỏ cũng khó ký kết được bởi giá thành tính đủ vẫn bị đối tác nước ngoài tìm đủ cách buộc hạ giá, nên DN đành tạm nghỉ hoặc chuyển sang công việc khác. Tổng Giám đốc Tổng công ty May Việt Tiến Bùi Văn Tiến, một trong những DN may lớn của cả nước cho biết: Năm 2011, chúng tôi đã ký đơn hàng cả năm từ những tháng đầu năm. Năm 2012, đến nay mới có đủ đơn hàng quý I do thị trường châu Âu giảm mạnh. Nhờ tìm được đơn hàng mới ở các nước khu vực nên sản xuất, kinh doanh của Việt Tiến chưa bị ảnh hưởng. Hiện chúng tôi đang tích cực thực hiện nhiều biện pháp tìm kiếm bạn hàng và thị trường mới bổ sung cho đơn hàng quý II, III".
Với ngành nhựa, một trong những thế mạnh về hàng tiêu dùng của thành phố (TP), cũng do giá nguyên liệu chiếm 70% giá thành sản phẩm cộng với lãi suất ngân hàng 22%, chiếm chi phí khá lớn trong giá thành, buộc DN phải tính toán thật kỹ để chào giá cạnh tranh so với các nước khu vực. Ðó là chưa nói đến chi phí vận tải, cạnh tranh giành lao động trong những tháng đầu năm bằng "chiêu" treo bảng mức lương cao song thực tế trả thấp. Rồi tình trạng đơn hàng đã ký mà vẫn bị hủy, bị cắt thường xuyên do đối tác không đủ khả năng chi trả khiến kế hoạch dự phòng của nhiều DN bị "bể".
Từng bước giảm áp lực mất thị trường, giúp DN tìm cách tồn tại và phát triển, Chính phủ, các bộ, ngành và TP Hồ Chí Minh đang thực hiện nhiều giải pháp giúp DN thành phố và cả nước vượt khó. Theo Vụ trưởng Vụ thị trường châu Á - Thái Bình Dương (Bộ Công thương) Bùi Huy Sơn: "Nhật Bản đang thiếu hụt vật tư xây dựng, lương thực, thực phẩm phục vụ việc tái thiết các vùng chịu thiệt hại nặng do đợt động đất và sóng thần vừa qua. Tuy nhiên, cần chú ý các mặt hàng vật tư, xây dựng có tính ngắn hạn, còn nông thủy sản, thực phẩm thị trường này luôn có nhu cầu lớn". Hiệp định đối tác kinh tế Việt Nam - Nhật Bản (VJEPA) đã được ký cách đây hai năm giữa hai Chính phủ Nhật Bản - Việt Nam cũng nêu rõ: "Nhật Bản cam kết tự do hóa 94,5% kim ngạch thương mại trong vòng mười năm với hầu hết thuế các mặt hàng công nghiệp ở mức rất thấp từ 0 đến 5%. Về nông - lâm - thủy sản, Nhật Bản cũng cam kết mức ưu đãi cao hơn các nước ASEAN. Ở nhóm các mặt hàng công nghiệp như dệt may, giày dép, đồ gỗ, cơ khí cũng có ưu đãi, nhất là các mặt hàng cơ khí, cáp điện, máy tính và linh kiện đang hưởng thuế suất 0%.
Xác định rõ kim ngạch xuất khẩu thành phố chiếm hơn 30% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước, nhiều năm nay, thành phố kiên trì thực hiện công tác xúc tiến thương mại, du lịch, xuất khẩu nhằm tìm kiếm, mở rộng thị trường. Mới đây, đoàn đại biểu cấp cao TP Hồ Chí Minh do đồng chí Lê Thanh Hải, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy dẫn đầu cùng 30 DN thành phố đã trực tiếp sang Nhật Bản, đến bảy thành phố lớn mời gọi đầu tư vào TP Hồ Chí Minh với việc sẽ dành riêng khu công nghiệp rộng từ 100 đến 200 ha có kết cấu đồng bộ, với thuế suất ưu đãi để các doanh nghiệp Nhật Bản yên tâm sản xuất. Một số tập đoàn và nhiều DN Nhật Bản đã cam kết sẽ hợp tác với các DN trên địa bàn ở nhiều lĩnh vực khác nhau.
Thành phố cũng chủ động xúc tiến thương mại, quảng bá, đưa sản phẩm chào bán tại thị trường Cam-pu-chia, Lào, Mi-an-ma, châu Phi, Trung Ðông... Trong đó, hàng Việt Nam sản xuất tại TP Hồ Chí Minh như nước hoa, mỹ phẩm của Công ty CP mỹ phẩm Sài Gòn (SCC), bút bi Thiên Long, mì Miliket, lạp xưởng Tân Huệ Viên, bánh pía, phân bón, thuốc trừ sâu, trừ cỏ, hạt giống... của Công ty CP bảo vệ thực vật Sài Gòn, Công ty TNHH Năm Sao, các mặt hàng sữa của Công ty Vinamilk được người tiêu dùng Lào, Cam-pu-chia, Thái-lan ưa thích. Ðáng chú ý là trong dịp Hội chợ thương mại Việt Nam - Cam-pu-chia lần thứ ba tại tỉnh Bát-tam-bang thuộc vùng tây bắc Cam-pu-chia, hàng hóa sản xuất tại TP Hồ Chí Minh được người tiêu dùng Cam-pu-chia mua và đặt hàng khá nhiều. Ở Mi-an-ma, thị trường mới đầy tiềm năng cũng được TP Hồ Chí Minh hết sức quan tâm do 90% hàng công nghiệp và tiêu dùng ở đây đều phải nhập khẩu. Nhiều mặt hàng của thành phố xuất khẩu sang Mi-an-ma, chỉ trong hai ngày đã được tiêu thụ hết. Nhiều DN của thành phố mong muốn hợp tác, làm ăn tại Mi-an-ma, song thủ tục xin phép đầu tư khá rườm rà, mất nhiều thời gian với 35 loại giấy tờ đi kèm. Sắp tới, thành phố sẽ cử đoàn xúc tiến thương mại sang Mi-an-ma để cùng tháo gỡ khó khăn, giúp DN thành phố trụ vững và phát triển.
Vượt khó ngay trong tháng 1-2012, Công ty sữa Việt Nam vừa ký xong đơn hàng xuất khẩu trị giá 22,3 triệu USD, gấp năm lần cùng kỳ. Công ty CP điện tử Tân Bình đang tích cực sản xuất lô hàng máy tính, ti-vi, tủ lạnh sang Cu-ba với đơn hàng 500.000 USD trong quý I. Công ty CP may Sài Gòn 3 với nhiều biện pháp hỗ trợ đời sống công nhân trước và sau Tết Nguyên đán đang tích cực hoàn thành kế hoạch quý I.
Cùng với sự tháo gỡ khó khăn của Chính phủ, thành phố, các DN đang nỗ lực vươn lên tìm cách bám giữ thị trường trong và ngoài nước. Nhiều DN tìm cách hạ chi phí, giảm lợi nhuận, thực hiện nhiều phương án dự phòng, trong đó coi thị trường trong nước có yếu tố quyết định sự tồn tại của DN, thị trường ngoài nước là nhân tố phát triển DN trong tương lai.
Theo Nhân dân điện tử
